17-07-2023 | Actueel
De Raad van Arbitrage in bouwgeschillen (RvA) is een onafhankelijk instituut dat zich al sinds 1907 bezighoudt met het beslechten van bouwgeschillen. Wat doet de Raad precies?
“De RvA helpt partijen bij het zo vroeg mogelijk oplossen van conflicten die een succesvolle oplevering van een woning of bouwproject in de weg staan”, vertelt de directeur van de Raad van Arbitrage Bas van Luik: “De actuele dringende vraag naar woningen, de energietransitie, de technologische ontwikkelingen, de beschikbare publieke middelen en de verwachtingen van de maatschappij in een bereikbaar en waterveilig Nederland, stellen steeds hogere eisen aan het bouwproces en de samenwerking tussen partijen. Vertrouwen tussen partijen is daarbij essentiëler dan ooit. Een succesvol verloop van bouwprojecten is gebaat bij conflictpreventie en een bijtijdse en de-escalerende aanpak van geschillen. De RvA biedt diverse instrumenten die daaraan bijdragen. Op die manier draagt de RvA bij aan een duurzame, innovatieve en vitale wijze van bouwen.”
Technisch en juridisch
Bas gaat verder: “Het voordeel van de Raad van Arbitrage is dat het oordeel gebaseerd is op technische en juridische deskundigheid; de technische arbiters komen uit het werkveld, de juridische arbiters zijn meestal (oud-)rechters en de secretaris is een jurist. Dat is ook het grote verschil met een geschil voor de rechtbank, die alleen juridisch toetst en voor een bouwkundig advies altijd aparte deskundigen moet inschakelen. Dat kost veel extra tijd en geld. Als Raad van Arbitrage in bouwgeschillen zien we natuurlijk ook hoe bouwend Nederland verandert. Traditioneel zijn we vaak betrokken bij de klassieke bouwgeschillen, zoals opleveringskwesties, meer- en minderwerk en geconstateerde gebreken. Nu zien we dat we steeds meer ingeschakeld worden bij geschillen die net zijn ontstaan en waar betrokken partijen escalatie willen voorkomen. We merken uit de markt dat partijen er behoefte aan hebben om conflicten zo vroeg mogelijk op te lossen, voordat de relaties verstoord zijn. Het gevolg daarvan is immers dat dit de bouw kan vertragen waardoor er andere problemen ontstaan. We denken dat onze nieuwe instrumenten daarvoor vooral voor de bouw van scholen en kindcentra interessant zijn, vanwege het vaak seizoensgebonden bouwen. Het onderwijs kan immers niet wachten. Voor die partijen is het belangrijk dat er snel een bindend oordeel ligt, zodat ze door kunnen. Voorwaarde is wel dat beide partijen het er over eens zijn om dat oordeel aan de Raad te vragen. Meestal is dat al vastgelegd in de overeenkomst of de algemene voorwaarden, of hebben partijen het later alsnog samen afgesproken.
Fast Track en mediation
“In deze ontwikkeling zetten we nieuwe middelen en diensten in, zoals Fast Track, waarbij er binnen zes weken een bindende uitspraak ligt. Daarnaast zetten we het instrument mediation in; bedoeld voor mensen die het belangrijk vinden om er samen uit te komen. Bijvoorbeeld omdat ze een duurzame samenwerking hebben die ze niet onder druk willen zetten. Daarbij is het vaak een kwestie van geven en nemen. Mediation wordt verzorgd door professionele RvA-mediators, die een mediationopleiding hebben afgerond en aan de Gedragsregels voor RvA-mediators zijn gebonden. Dit betekent dat de mediator onafhankelijk, onpartijdig en neutraal is. In beginsel zal de mediator geen oplossingen aandragen, maar zoeken partijen die oplossingen zelf onder de begeleiding van de mediator. In overleg kan hiervan worden afgeweken. In het geval van een Fast Track ligt er binnen zes weken – of korter als partijen dat willen - een bindend advies en dat biedt duidelijkheid voor de partijen. Het voorkomt het onnodig juridiseren van het probleem en vervolgens kunnen ze weer verder. Als partijen om wat voor reden geen bindend advies willen, kunnen onze bindend adviseurs ook een gemotiveerd richtinggevend advies geven. Dan kunnen partijen vervolgens samen afspreken of ze het willen volgen of niet. Dan kan je aan de motivering van de deskundige aflezen of je gelijk of ongelijk hebt.”
Voorlopig oordeel
Bas verder: “Bij een Fast Track proces is er een geschil dat een partij of beide partijen aan ons voorleggen. Wij vragen elke partij dan om zijn visie op papier of digitaal uit te werken. Vervolgens wordt er een bijeenkomst met partijen georganiseerd. We organiseren die bijeenkomsten altijd in de buurt van het bouwwerk, zodat onze bindend adviseur dezelfde dag nog kan komen kijken. Aan het slot van die bijeenkomst vragen we partijen vaak of ze alvast het voorlopig oordeel willen horen. Vaak is dat het geval omdat men er toch graag onderling uit wil komen. Soms hebben ze dan nog even een extra duwtje nodig of vragen een paar dagen bedenktijd voor bijvoorbeeld overleg met een adviseur. Komen partijen er zelf niet uit dan stelt de bindend adviseur op basis van de bezichtiging en de door partijen aangeleverde informatie een bindend advies op, dat we intern toetsen op onder andere juridische houdbaarheid. Daarna wordt het oordeel per mail naar de partijen gestuurd en is het definitief. Voorwaarde voor onze inzet in zo’n Fast Track is altijd dat partijen dat samen willen. Overigens kiezen we als partijen dat willen, in overleg met hen, voor de best passende vorm van geschillenoplossing. Uiteraard houd je daarnaast ook de klassieke bouwgeschillen; de bouwmarkt is en blijft grillig, met grote belangen voor alle betrokken partijen.”
De RvA beschikt over ruim honderd arbiters. Tachtig daarvan hebben een bouwkundige achtergrond. De overige twintig arbiters zijn jurist en vrijwel altijd afkomstig uit de rechterlijke macht. De arbiters werken volgens de professionele standaard van de RvA; waarmee zij laten zien wat goede arbitrale rechtspraak is en hoe zij hun verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het handelen als arbiters gezamenlijk invullen. Kijk voor meer informatie op www.raadvanarbitrage.nl
Dit interview verscheen in Schooldomein van juli 2023. Tekst: Sibo Arbeek